Hrabia Ignacy Ledóchowski bohater kampanii napoleońskiej i powstania listopadowego w wieku 67 lat osiadł jako rezydent na tzw. „dewocyi” w klasztorze dominikanów w Klimontowie. Spędził w klasztorze 14 lat, aż do śmierci w 1870 r. Udało się odnaleźć w archiwach szereg dokumentów związanych z postępowaniem spadkowym. Testament i inwentarz pośmiertny po generale Ignacym pozwalają spojrzeć na tą pomnikową postać nieco inaczej, w bardziej ludzkim wymiarze.
Dokumenty te pozwalają nie tylko na rekonstrukcję stanu majątkowego zmarłego, ale również na pokazanie obrazu domowej codzienności, stylu życia, zainteresowań itp. Szczególnie interesującymi w inwentarzu hrabiego Ledóchowskiego są drobiazgowo opisane przedmioty codziennego użytku, garderoba, a także biblioteka i kolekcja obrazów i grafik.
Obecnie prezentuję Czytelnikom opis ubiorów generała będący fragmentem większej całości o pobycie generała w klasztorze dominikanów.
W opisie inwentarza garderoba hrabiego Ignacego miała okres świetności za sobą i była już „nieco zużyta” ale odzwierciedlała kierunki i mody wówczas panujące. Prawdopodobnie bazował na zakupach odzieży dokonanych przed pójściem do klasztoru. Wzorem były stroje paryskie. Standardowy strój męski składał się z surduta wełnianego (de casmir), jedwabnej kamizelki, chustki zawiązanej w kokardę, spodni z nankinu, kapelusza kastrowego (cylinder) i hebanowej laski.
Hrabia posiadał jeszcze z czasów młodości, aż pięć fraków liberyjnych[1] z sukna szafirowego z guzikami herbowymi Szaława rodziny Ledóchowskich, wykończonych żółtą podszewką i dwa fraki liberyjne korcikowe[2]. W latach 20. XIX w. surdut wyparł wszechobecny frak i stał się najbardziej popularnym męskim strojem dziennym. Hrabia samych surdutów letnich miał siedem, jeden czarny tużurek[3] z jedwabną podszewką, dziesięć kamizelek różnokolorowych letnich i zimowych, do tego siedem par letnich spodni nankinowych[4] (płowożółtych i innego koloru), trzy pary zużytych spodni kortowych różnokolorowych i jedną parę spodni dymkowych[5] w niebieskie paski. Na portrecie z 1841 r. hrabia Ignacy występuje w klasycznym stroju z epoki: surducie z kamizelką, chustką zawiązaną pod szyją w kokardę, płowożółtych spodniach nankinowych.
Według inwentarza posiadał siedem par starych butów i kamaszów oraz cztery pary kamaszy prunelowych[6]. Obecnie przez kamasze potocznie określa się skórzane sznurowane buty, z cholewką za kostkę. Wówczas dziane (sukienne) lub skórzane kamasze zakładano na buty. Zapinane pod butem kamasze miały chronić przed chłodem, a także zapobiegać niszczeniu samego obuwia.
W szafach znajdowały się dwa palta (palto kortowe z sukna brązowego futrem podbite i palto suberynowe (nieprzemakalne), brązowe, płaszcz czarny z peleryną kortowy, watowany, z podszewką wełnianą oraz trzy paltociki letnie (paltocik czarny, lekki, paltocik kortowy, popielaty i paltocik dymowy w kolorze popielatym w ozdobną kratę), stary tułub (długie futro) liberyjny z sukna granatowego, podbity baranami z kołnierzem z lisa, stary płaszcz sieraczkowy[7] liberyjny.
Posiadał jedenaście sztuk koszul webowych (z cienkiej bawełny), nieco zużytych, dwie pary mankietek, dalej: skarpetki wełniane (2 pary), bawełniane kolorowe (4 pary) i jedwabne (3 pary), trzy pary szelek „gumulastycznych”, cztery jedwabne chustki różnokolorowe i trzy szaliki, cztery pary rękawiczek skórzanych, glansowanych w kolorze białym, pięć par rękawiczek bawełnianych, jedna para rękawiczek skórzanych; dwanaście sztuk białych, płóciennych chustek do nosa nowych i zużytych oraz pięć sztuk batystowych.
Strój zewnętrzny uzupełniały kapelusze czarne kastrowe (pokryte futrem z bobra) z galonami przetrzymywane w futerałach (3 komplety) i pięć różnokolorowych czapek.
W garderobie hrabiego znajdowało się 60 sztuk różnej bielizny z naszytymi monogramami (liberyjnej) – jak zauważono w inwentarzu – brudnej, cztery pary gatek flanelowych, pięć par gatek z płótna białego „nieco zużytych”, do tego kaftaniki białe dymkowe, w tym jeden pikowany, dwa suspensoria oraz cztery szlafroki letnie: jeden flanelowy karmazynowy w czarną kratę, drugi dymkowy w niebieskie paski, trzeci koloru lila w czarne paski i kolejny koloru brązowego.
Posiadał zapas różnych dodatków i materiałów: pozłacane guziki liberyjne z herbami domu Ledóchowskich (2 tuziny), sznury, czyli akselbanty liberyjne, włóczkowe koloru żółtego i niebieskiego (5 sztuk), siedem łokci galonu wąskiego w kolorze żółtym, dziewięć łokci drelichu w pasy, siedem kawałków kitaju (jedwabiu) koloru popielatego, frędzle włóczkowe czarne od dywanu 8 łokci oraz pomocne w garderobie sprzęty jak: maszynka do rozciągania rękawów, prawidła do butów i wieszadła sosnowe, duże lustro w złoconej ramie i 2 lustra mniejsze w ramach z drzewa orzechowego.
Na koniec w jego garderobie znajdowały: 2 pary okularów, binokle w oprawie rogowej, okulary w oprawie z futerałem, sakiewka kordonkowa koloru amarantowego z białymi paskami na pieniądze, stary sakwojaż włóczkowy, stara walizka podróżna, stary biały parasol płócienny i dwie nowe łyżwy (?).
[1] Liberyjny (-a) – (daw.) przymiotnik pochodzący od słowa liberia; odzież obszyta monogramami lub guzikami z herbem.
[2] Kort (zdrobnienie korcik) – ciężka tkanina wełniana o skośnym splocie używana głównie na ubrania męskie i płaszcze.
[3] Tużurek, anglez – rodzaj okrycia męskiego podobnego do żakietu, o wyciętych i zaokrąglonych połach, z jednorzędowym zapięciem.
[4] Nankin – rodzaj bawełnianej tkaniny płóciennej o gęstym splocie, przeważnie koloru płowożółtego. Nazwa tkaniny wywodzi się od nazwy miasta Nankin w Chinach.
[5] Dymka – tkanina bawełniana lub lniana o splocie atłasowym.
[6] Prunela – cienka, mocna tkanina jedwabna o splocie atłasowym.
[7] Sieraczkowy – (daw.) przymiotnik pochodzący od słowa sieraczek – rodzaj grubej tkaniny wełnianej.
Na stronie tytułowej: Klasztor podominikański w Klimontowie (skrzydło północno-zachodnie, w którym mieszkał generał Ignacy Ledóchowski), ok.1970
